Cảm nháºn vá» khá» 3 trong bà i thÆ¡ Quê hương cá»§a Tế Hanh
Nhằm giúp các em có thêm tà i liá»u vÄn mẫu hay Äá» tham khảo, Há»c 247 má»i các em tham khảo tà i liá»u vÄn mẫu Cảm nháºn vá» khá» 3 trong bà i thÆ¡ Quê hương cá»§a Tế Hanh dưá»i Äây. Hi vá»ng, tà i liá»u nà y sẽ há» trợ các em há»c tá»t hÆ¡n bà i há»c Quê hương trong chương trình Ngữ vÄn 8. Ngoà i ra, các em có thá» tham khảo thêm bà i soạn Quê hương cá»§a Tế Hanh.
A. SÆ Äá» TÃM TẮT GỢI Ã
B. DÃN BÃI CHI TIẾT
I. MỠbà i:
– Giá»i thiá»u khái quát vá» tác giả Tế Hanh, bà i thÆ¡ Quê hương và Äoạn thÆ¡ thứ 3
II. Thân bà i:
* Cảnh Äoà n thuyá»n trá» vá» sau má»t Äêm vất vả (4 câu thÆ¡ trưá»c)
– Cảnh trá» vá» cÅ©ng vô cùng vui tươi, náo nhiá»t.
+ Hà ng loạt tÃnh từ “á»n à o”, “tấp náºp” gợi không khà Äông vui, sôi Äá»ng.
+ Dân là ng kéo nhau ra Äón Äoà n thuyá»n trá» vá», vui mừng phấn khá»i khi trông thấy thà nh quả – những con cá tươi ngon thân mình bạc trắng Äầy ắp khoang thuyá»n
– Lá»i cảm tạ chân thà nh chứa chan cảm xúc, thá» hiá»n lá»i sá»ng hiá»n hòa, chất phác và tấm lòng má»c mạc cá»§a ngưá»i dân nÆ¡i vùng biá»n.
=> Vá»i tình yêu quê hương và sá»± gắn bó sâu nặng, Tế Hanh Äã tái hiá»n khung cảnh hết sức chân thá»±c.
* Hình ảnh con ngưá»i lao Äá»ng tuyá»t Äẹp (4 câu thÆ¡ sau):
– Ngưá»i lao Äá»ng hiá»n lên vá»i vẻ Äẹp tầm vóc
+ Dù trải qua má»t Äêm dà i lao Äá»ng vất vả nhưng á» há» không há» xuất hiá»n dấu hiá»u cá»§a sá»± má»t má»i.
+ “Là n da ngÄm rám nắng” là là n da Äặc trưng cá»§a ngưá»i dân là ng chà i, do nắng gió biá»n
+ “Vá» xa xÄm” là hương vá» cá»§a nắng gió, hương vá» trong hÆ¡i thá» Äại dương.
=> Ngưá»i lao Äá»ng hiá»n lên vá»i vẻ Äẹp linh há»n lẫn tầm vóc.
– Hình ảnh những con thuyá»n
+ Sau thá»i gian dà i vất vả cùng ngưá»i dân trên biá»n nó trá» vá» dáng vẻ im lìm.
+ Hình ảnh nhân hoá giúp ngưá»i Äá»c hình dung rõ nét dáng vẻ cá»§a nó
+ Nghá» thuáºt ẩn dụ chuyá»n Äá»i cảm giác tinh tế, thuyá»n không phải váºt vô tri, vô giác mà sinh Äá»ng, có há»n, gắn bó sâu sắc vá»i con ngưá»i và nhá»p sá»ng nÆ¡i Äây.
* Äánh giá chung:
– Vá» mặn cá»§a biá»n, hÆ¡i thá» cá»§a cuá»c sá»ng là ng chà i có lẽ Äã thấm sâu và o da thá»t Tế Hanh.
– Sá» dụng thà nh công những biá»n pháp nghá» thuáºt Äặc sắc.
– Giá»ng thÆ¡ mang Äầy cảm xúc, nhá»p Äiá»u linh hoạt. => Tái hiá»n khung cảnh trá» vá» cá»§a Äoà n thuyá»n Äánh cá, ngợi ca vẻ Äẹp cá»§a con ngưá»i lao Äá»ng. Äá»ng thá»i gá»i gắm ná»i nhá» thương, tá»± hà o và tình yêu quê hương da diết.
III. Kết bà i:
– Khẳng Äá»nh lại giá trá» cá»§a Äoạn thÆ¡ và bà i thÆ¡.
C. BÃI VÄN MẪU
Äá» bà i: Em hãy viết bà i vÄn cảm nháºn vá» khá» 3 trong bà i thÆ¡ Quê hương cá»§a Tế Hanh
Gợi ý là m bà i:
1. Bà i vÄn mẫu sá» 1
Ta có thá» bắt gặp trong thÆ¡ ông hÆ¡i thá» ná»ng nà n cá»§a những ngưá»i con Äất biá»n, hay má»t dòng sông Äầy nắng trong những buá»i trưa gắn vá»i tình yêu quê hương sâu sắc cá»§a nhà thÆ¡. Bà i thÆ¡ “Quê hương” là ká» niá»m sâu Äáºm thá»i niên thiếu, là tác phẩm má» Äầu cho nguá»n cảm hứng vá» quê hương trong thÆ¡ Tế Hanh, bà i thÆ¡ Äã ÄÆ°á»£c viết bằng tất cả tấm lòng yêu mến thiên nhiên thÆ¡ má»ng và hùng tráng, yêu mến những con ngưá»i lao Äá»ng cần cù.
Câu má» tá»± viết nha. Hai câu thÆ¡ Äầu, tác giả Äã giá»i thiá»u vá» là ng quê tá»± nhiên ngắn gá»n nhưng cÅ©ng rất thiết tha. Äó là là ng chà i ven biá»n vá»i con sông thÆ¡ má»ng uá»n lượn, hình ảnh quê hương hiá»n lên tháºt sá»ng Äá»ng, tươi sáng. Sáu câu thÆ¡ tiếp nói vá» ná»i nhá» cảnh thuyá»n Äi Äánh cá. Äẹp nhất là hình ảnh quê hương trong lao Äá»ng. Tác giả Äã miêu tả hình ảnh con thuyá»n cùng trai tráng trong là ng ra khÆ¡i Äánh cá, trong má»t buá»i âtrá»i trong, nắng nhẹ, sá»m mai há»ngâ. Vá»i âm hưá»ng thÆ¡ nhẹ nhà ng, phÆ¡i phá»i, những hình ảnh thÆ¡ trong sáng, phóng khoáng, má» ra má»t khung cảnh thÆ¡ má»ng, bình yên, báo hiá»u má»t ngà y lao Äá»ng thà nh công. Ná»i báºt trên khung cảnh ấy là hình ảnh con thuyá»n Äang hÄng hái ra khÆ¡i vá»i bà n tay khá»e khoắn cá»§a dân là ng chà i.
Tác giả Äã sá» dụng biá»n pháp tu từ so sánh, chiếc thuyá»n vá»i con tuấn mã, là con ngá»±a hay, quý, chạy rất nhanh và Äẹp. Sá» dụng Äá»ng từ mạnh âhÄngâ, âphÄngâ, tác giả Äã diá» n tả sức sá»ng mạnh mẽ, khà thế, phấn khá»i cá»§a con thuyá»n, Äó cÅ©ng chÃnh là sức sá»ng, là khà thế cá»§a những con ngưá»i lao Äá»ng hÄng say, tÃch cá»±c. Hai câu thÆ¡ tiếp, tác giả viết hình ảnh cánh buá»m tháºt Äá»c Äáo và ấn tượng. Cánh buá»m trắng ÄÆ°á»£c so sánh vá»i mảnh há»n là ng. Äó là cách so sánh tháºt Äặc biá»t, so sánh má»t cái hữu hình, cụ thá» vá»i má»t cái vô hình, trừu tượng. Tác giả Äã là m cho hình ảnh cánh buá»m quen thuá»c trá» nên lá»n lao, thiêng liêng, vừa thÆ¡ má»ng, thân thuá»c, dưá»ng như, nó Äã trá» thà nh biá»u tượng, thà nh linh há»n cá»§a là ng chà i, nó chứa Äá»±ng trong Äó biết bao hy vá»ng cá»§a ngưá»i dân chà i. Biá»n pháp tu từ nhân hóa qua từ ârưá»nâ cà ng thá» hiá»n rõ hình ảnh, tư thế cá»§a cánh buá»m khi ra khÆ¡i. Là m cho nó trá» nên gắn bó và gần gÅ©i vá»i dân chà i. Bà i miêu tả khung cảnh thiên nhiên tươi sáng, phấn khá»i, hiá»n ra ná»i nhá» quê hương cá»§a tác giả.
Từ hình ảnh cá»§a thiên nhiên, tác giả Äã liên tưá»ng Äến “há»n ngưá»i”, phải là má»t tâm há»n nhạy cảm trưá»c cảnh váºt, má»t tấm lòng gắn bó vá»i quê hương là ng xóm Tế Hanh má»i có thá» viết ÄÆ°á»£c như váºy. Cánh buá»m trắng vá»n là hình ảnh quen thuá»c nay trá» nên lá»n lao và thiên nhiên. Cánh buá»m trắng thâu gió vượt biá»n khÆ¡i như há»n ngưá»i Äang hưá»ng tá»i tương lai tá»t Äẹp. Có lẽ nhà thÆ¡ chợt nháºn ra rằng linh há»n cá»§a quê hương Äang nằm trong cánh buá»m. Hình ảnh trong thÆ¡ trên vừa thÆ¡ má»ng vừa hoà nh tráng, nó vừa vẽ nên chÃnh xác hình thá» vừa gợi ÄÆ°á»£c linh há»n cá»§a sá»± váºt.
Ta có thá» nháºn ra rằng phép so sánh á» Äây không là m cho viá»c miêu tả cụ thá» hÆ¡n mà Äã gợi ra má»t vẻ Äẹp bay bá»ng mang ý nghÄ©a lá»n lao. Äó chÃnh là sá»± tinh tế cá»§a nhà thÆ¡. CÅ©ng có thá» hiá»u thêm qua câu thÆ¡ nà y là bao nhiêu trìu mến thiêng liêng, bao nhiêu hy vá»ng mưu sinh cá»§a ngưá»i dân chà i Äã ÄÆ°á»£c gá»i gắm và o cánh buá»m Äầy gió. Dấu chấm lá»ng á» cuá»i Äoạn thÆ¡ tạo cho ta ấn tượng cá»§a má»t không gian má» ra Äến vô cùng, vô táºn, giữa sóng nưá»c mênh mông, hình ảnh con ngưá»i trên chiếc tà u nhá» bé không nhá» nhoi ÄÆ¡n Äá»c mà ngược lại thá» hiá»n sá»± chá»§ Äá»ng, là m chá»§ thiên nhiên cá»§a chÃnh mình.
Sau thá»i gian lao Äá»ng vất vả, con thuyá»n không giấu giếm vẻ má»t má»i cá»§a mình: “Chiếc thuyá»n im bến má»i trá» vá» nằm”. Biá»n pháp nhân hoá khiến ngưá»i Äá»c hình dung rất rõ dáng vẻ nặng ná», thấm má»t cá»§a chiếc thuyá»n khi cháºm chạp neo và o bến Äá». Nó lặng im “Nghe chất muá»i thấm dần trong thá» vá»”. Trong câu thÆ¡ nà y, Tế Hanh Äã sá» dụng biá»n pháp ẩn dụ chuyá»n Äá»i cảm giác má»t cách má»t cách tinh tế. “Nghe” là Äá»ng từ chá» hoạt Äá»ng cá»§a thÃnh giác, “thấm” lại là cảm nháºn cá»§a xúc giác. Con thuyá»n nằm nghá» Äá»ng thá»i cảm nháºn từng chuyá»n Äá»ng tinh vi nhất Äang diá» n ra trong mình. Cách viết ấy vừa gợi sá»± má»t nhá»c thấm thÃa cá»§a con thuyá»n vừa thá» hiá»n ÄÆ°á»£c sá»± tinh tế tuyá»t vá»i cá»§a nhà thÆ¡, tưá»ng như Tế Hanh Äá»ng cảm sâu sắc vá»i cảm giác, cảm xúc cá»§a con thuyá»n… Khá» thÆ¡ trên là má»t trong những khá» thÆ¡ hay nhất trong bà i thÆ¡ “Quê hương” cá»§a Tế Hanh. Äá»c khà thÆ¡, ngưá»i Äá»c có thá» cảm nháºn trong Äó bao nhiêu niá»m yêu mến, tá»± hà o vá» quê hương xứ sá» cá»§a nhà thÆ¡.
Vá»i tâm há»n bình dá», Tế Hanh xuất hiá»n trong phong trà o ThÆ¡ má»i nhưng lại không có những tư tưá»ng chán Äá»i, thoát ly vá»i thá»±c tại, chìm Äắm trong cái tôi riêng tư như nhiá»u nhà thÆ¡ thá»i ấy. ThÆ¡ Tế Hanh là há»n thi sÄ© Äã hòa quyá»n cùng vá»i há»n nhân dân, há»n dân tá»c, hoà và o “cánh buá»m giương to như mảnh há»n là ng”.”Quê hương” â hai tiếng thân thương, quê hương â niá»m tin và ná»i nhá»,ù trong tâm tưá»ng ngưá»i con Äất Quảng Ngãi thân yêu â Tế Hanh â Äó là những gì thiêng liêng nhất, tươi sáng nhất. Bà i thÆ¡ vá»i âm Äiá»u khoẻ khoắn, hình ảnh sinh Äá»ng tạo cho ngưá»i Äá»c cảm giác hứng khá»i, ngôn ngữ già u sức gợi vẽ lên má»t khung cảnh quê hương “rất Tế Hanh”.
2. Bà i vÄn mẫu sá» 2
Quê hương từ lâu Äã trá» thà nh cảm hứng sáng tác cá»§a rất nhiá»u nhà vÄn, nhà thÆ¡. Má»i tác giả lại có má»t cái nhìn cÅ©ng như cảm nháºn khác nhau vá» quê hương. Nhưng nhắc Äến những bà i thÆ¡ viết vá» quê hương, không thá» không nhắc Äến bà i thÆ¡ “Quê hương” cá»§a nhà thÆ¡ Tế Hanh. Bà i thÆ¡ Äã tái hiá»n hình ảnh quê hương vùng biá»n vá»i những nét Äẹp vô cùng Äá»c Äáo. Äặc biá»t là khá» thÆ¡ thứ ba trong bà i, không những miêu tả khung cảnh Äoà n thuyá»n Äánh cá trá» vá» mà còn thá» hiá»n niá»m tá»± hà o và tình yêu quê hương tha thiết.
á» Äoạn thÆ¡ thứ hai, Tế Hanh khắc há»a khung cảnh Äoà n thuyá»n Äánh cá trên biá»n cùng tư thế lao Äá»ng tuyá»t Äẹp cá»§a ngưá»i dân quê hương. Sau má»t Äêm dà i vất vả, Äến khá» thÆ¡ thứ 3 là khung cảnh Äoà n thuyá»n Äánh cá trá» vá».
Không há» có dấu hiá»u cá»§a sá»± má»t má»i, biá»n Äêm không khiến con ngưá»i sợ hãi và yếu Äuá»i. “Là n da ngÄm rám nắng” là là n da Äặc trưng cá»§a ngưá»i dân vùng chà i, vá»n Äã trải qua nhiá»u dầu dãi nắng mưa, nay ánh lên sá»± mạnh mẽ, rắn rá»i. Bưá»c xuá»ng Äất liá»n từ con thuyá»n chòng chà nh cáºp bến, các anh giá»ng như những Thạch Sanh vùng biá»n: “Cả thân hình ná»ng thá» vá» xa xÄm”. Không chá» là n da mà còn từ ánh mắt, bà n tay, bưá»c Äi, từ “cả thân hình” Äá»u ná»ng thá» cái hương vá» mặn mòi cá»§a biá»n cả. “Vá» xa xÄm” là hương vá» từ phương xa, là gió Äại dương, là muá»i Äại dương, là nắng Äại dương, là hÆ¡i thá» cá»§a Äại dương nữa, “xa xÄm” vá»n là cảm nháºn cá»§a thá» giác, chá» sá»± xa xôi, mÆ¡ há»; nay ÄÆ°á»£c kết hợp vá»i từ chá» xúc giác âvá»â khiến cho câu thÆ¡ trá» nên tinh tế vô cùng. Trong từ “ná»ng thá»â còn như ẩn chứa má»t sức mạnh dá»i dà o, bá»n bá» Äã ÄÆ°á»£c tôi rèn từ lâu trong tâm há»n Äá» từ là n da, Äôi mắt, nụ cưá»i… Äá»u sáng bừng sá»± sá»ng.
Äã má»t Äêm dà i lao Äá»ng trên biá»n nhưng á» há» không há» xuất hiá»n dấu hiá»u cá»§a sá»± má»t má»i. “Là n da ngÄm rám nắng” miêu tả là n da Äặc trưng cá»§a ngưá»i dân là ng chà i. Trải qua nhiá»u mưa nắng dãi dầu, cái mặn mòi cá»§a biá»n Äã thấm sâu và o máu thá»t, con ngưá»i nÆ¡i Äây mạnh mẽ và rắn rá»i. Bưá»c xuá»ng từ những con thuyá»n Äầy cá, há» giá»ng như chà ng Thạch Sanh vùng biá»n: “Cả thân hình ná»ng thá» vá» xa xÄm”. “Vá» xa xÄm” là hương vá» cá»§a nắng gió, hương vá» trong hÆ¡i thá» Äại dương. Hình ảnh tả thá»±c “là n da ngÄm rám nắng” kết hợp cùng hình ảnh lãng mạn “Cả thân hình ná»ng thá» vá» xa xÄm” Äã khéo léo gợi lên vẻ Äẹp linh há»n lẫn tầm vóc cá»§a con ngưá»i biá»n cả. Äó là vẻ Äẹp cá»§a tất cả ngưá»i lao Äá»ng.
Bên cạnh hình ảnh con ngưá»i là những con thuyá»n. Sau thá»i gian dà i vất vả cùng ngưá»i dân trên biá»n nó không giấu diếm vẻ má»t má»i cá»§a mình. Hình ảnh nhân hoá “Chiếc thuyá»n im bến má»i trá» vá» nằm” giúp ngưá»i Äá»c hình dung rõ nét dáng vẻ má»i má»t cá»§a con thuyá»n. Nó lặng im lắng nghe chất muá»i cá»§a Äại dương thấm và o da thá»t. Nghá» thuáºt ẩn dụ chuyá»n Äá»i cảm giác ÄÆ°á»£c sá» dụng vô cùng tinh tế. Trong cảm nháºn cá»§a nhà thÆ¡, nó không phải váºt vô tri, vô giác mà sinh Äá»ng, có há»n, gắn bó sâu sắc vá»i con ngưá»i và nhá»p sá»ng nÆ¡i Äây.
Vá»i những thà nh công vá» ná»i dung và nghá» thuáºt ấy, Äoạn thÆ¡ thứ 3 cá»§a bà i thÆ¡ “Quê hương” Äã Äem Äến cho ngưá»i Äá»c nhiá»u ấn tượng. Bà i thÆ¡ cÅ©ng trá» thà nh má»t trong những áng thÆ¡ tiêu biá»u viết vá» quê hương, tiêu biá»u cho há»n thÆ¡ Tế Hanh gần gÅ©i, tinh tế.
—–Mod Ngữ vÄn biên soạn và tá»ng hợp—–