Ká» diá» n cảm truyá»n Bánh chưng, bánh giầy
Ká» diá» n cảm truyá»n Bánh chưng, bánh giầy là bà i vÄn mẫu ÄÆ°á»£c Há»c247 biên soạn và tá»ng hợp vá»i ba phần chÃnh: sÆ¡ Äá» tư duy, dà n bà i chi tiết, bà i vÄn mẫu. Vá»i bà i vÄn mẫu nà y, các em sẽ hiá»u hÆ¡n vỠý nghÄ©a cá»§a truyá»n thuyết Bánh chưng, bánh giầy Äá»i vá»i ngưá»i Viá»t Nam. Chi tiết bà i vÄn mẫu, các em có thá» tham khảo dưá»i Äây. Ngoà i ra, Äá» là m phong phú thêm kiến thức cho bản thân, các em có thá» tham khảo thêm bà i giảng Bánh chưng, bánh giầy.
1. SÆ¡ Äá» tóm tắt gợi ý
2. Dà n bà i chi tiết
a. MỠbà i:
* Giá»i thiá»u chung:
– Äá»i Hùng vương thứ sáu á» nưá»c ta.
– Vua Hùng chá»n ngưá»i kế vá».
– Lang Liêu ÄÆ°á»£c trao ngôi báu.
b. Thân bà i:
* Diá» n biến cá»§a truyá»n:
– à Äá»nh cá»§a vua Hùng:
+ Muá»n truyá»n ngôi cho má»t ngưá»i con có Äức, có tà i.
+ NghÄ© ra cách chá»n ngưá»i xứng Äáng. (Má» cuá»c thi là m cá» dâng vua cha và Tiên vương.)
– Cuá»c thi là m cá»:
+ Các lang (con trai vua) Äua nhau là m cá» tháºt to, tháºt ngon…
+ Lang Liêu ÄÆ°á»£c thần báo má»ng, là m ra hai thứ bánh bằng gạo nếp dâng lên vua cha.
+ Hùng Vương chá»n hai thứ bánh Äó Äá» tế Trá»i Äất cùng Tiên vương và Äặt tên là bánh chưng, bánh giầy.
c. Kết bà i:
* Kết thúc truyá»n:
– Lang Liêu ÄÆ°á»£c vua cha trao cho ngôi báu.
– Tục ngà y Tết ngưá»i Viá»t thưá»ng là m bánh chưng, bánh giầy Äá» cúng xuất hiá»n từ Äó.
3. Bà i vÄn mẫu
Äá» bà i: Em hãy ká» lại diá» n cảm truyá»n Bánh chưng, bánh giầy dưá»i dạng má»t bà i vÄn ngắn.
Gợi ý là m bà i:
3.1. Bà i vÄn mẫu sá» 1
Chuyá»n ká» rằng Äá»i Hùng Vương thứ sáu, sau khi Äánh tan giặc Ãn xâm lÄng, vua Äã già và có ý Äá»nh tìm ngưá»i Äá» truyá»n lại ngôi vua.
Nhân dá»p ngà y Äầu xuân, vua Hùng cho ngưá»i má»i các hoà ng tá» tá»i và nói rằng: âAi tìm ÄÆ°á»£c thức Än dâng cá» ngon nhất, có ý nghÄ©a nhất thì ngưá»i Äó sẽ ÄÆ°á»£c ná»i ngôi vuaâ. Nói rá»i các thái tá» cho ngưá»i Äi tìm các sản váºt quý hiếm trên rừng dưá»i biá»n Äá» là m vừa lòng vua cha.
Nhưng lúc Äó, ngưá»i con trai thứ mưá»i tám cá»§a vua Hùng là Tiết Liêu, còn gá»i là Lang Liêu vá»n là ngưá»i hiá»n là nh, nhân háºu, sá»ng hiếu thảo vá»i cha mẹ. Vì mẹ mất sá»m, thiếu ngưá»i chá» bảo nên chà ng cÅ©ng không biết là m cách nà o Äá» có sản váºt dâng lên cha.
Má»t hôm, chà ng nằm ngá»§ và mÆ¡ thấy có vá» Thần Äến bảo rằng: âNà y con Æ¡i, má»i váºt trong Trá»i Äất không có gì quý giá bằng gạo vì gạo là thức Än Äá» nuôi sá»ng con ngưá»i. Con hãy lấy gạo nếp là m bánh thà nh hình tròn và hình vuông tượng trưng cho Trá»i và Äất. Bên ngoà i bá»c lá Äá» tượng trưng cho công Æ¡n cha mẹ sinh thà nhâ.
Tá»nh dáºy, Lang Liêu mừng thầm. Cà ng suy ngẫm, chà ng cà ng thấy lá»i mách bảo cá»§a thần là Äúng. Vá»n thông minh, chà ng chá»n thứ gạo nếp trắng tinh, thÆ¡m ngát Äem vo sạch rá»i lấy Äáºu xanh, thá»t lợn là m nhân, dùng lá dong trong vưá»n gói thà nh hình vuông, nấu má»t ngà y má»t Äêm cho chÃn. CÅ©ng gạo nếp ấy, Äáºu xanh ấy, chà ng Äá» lên, giã nhuyá» n rá»i nặn thà nh má»t loại bánh khác có hình tròn trông rất Äẹp.
Ngà y lá» n Tiên Vương, các lang mang sÆ¡n hà o hải vá», nem công chả phượng Äến. Cá»§a ngon váºt lạ chẳng thiếu thứ gì. Lang Liêu cÅ©ng Äá»i tá»i má»t mâm bánh. Hùng Vương xem qua má»t lượt rá»i dừng lại trưá»c mâm bánh cá»§a Lang Liêu, ngắm nghÃa và tá» vẻ hà i lòng. Vua cho gá»i chà ng tá»i há»i. Lang Liêu tháºt thà ká» lại giấc má»ng gặp thần cho vua cha nghe. Nghe xong, nhà vua ngẫm nghÄ© há»i lâu rá»i ra lá»nh chá»n hai thứ bánh ấy tế Trá»i Äất và Tiên Vương.
Tế lá» xong, nhà vua truyá»n Äem bánh ra Än thá» cùng các quần thần. Ai cÅ©ng tấm tắc khen ngon. Nhà vua giải thÃch cho má»i ngưá»i hiá»u ý nghÄ©a cá»§a hai thứ bánh nà y:
– Bánh hình tròn là tượng Trá»i, ta Äặt tên là bánh giầy. Bánh hình vuông là tượng Äất, các thứ thá»t mỡ, Äáºu xanh, lá dong là tượng cầm thú, cây cá» muôn loà i, ta Äặt tên là bánh chưng. Lá bá»c ngoà i, mÄ© vá» Äá» trong là ngụ ý Äùm bá»c lẫn nhau. Lang Liêu Äã dâng lá» váºt hợp vá»i ý ta. Lang Liêu sẽ ná»i ngôi ta, xin Tiên Vương chứng giám.
Lang Liêu trá» thà nh má»t vá» vua anh minh, nhân Äức. Dưá»i triá»u Äại cá»§a chà ng, muôn dân no ấm và vui sá»ng trong cảnh thanh bình. Từ Äấy vá» sau, nưá»c ta có tục ngà y Tết Nguyên Äán là m bánh chưng, bánh giầy Äá» cúng Trá»i Äất, tá» tiên. Nếu thiếu hai thứ bánh nà y là thiếu hẳn hương vá» Tết cá» truyá»n cá»§a dân tá»c.
3.2. Bà i vÄn mẫu sá» 2
Ngà y xá»a ngà y xưa, Hùng Vương thứ sáu Äã già yếu nên muá»n truyá»n ngôi nhưng cứ phân vân mãi không biết chá»n ai trong sá» hai mươi ngưá»i con trai cá»§a mình. Lúc ấy, nạn ngoại xâm tuy Äã dẹp yên nhưng Äá»i sá»ng cá»§a dân chúng vẫn còn nghèo khó. Nhà vua hiá»u rằng dân có ấm no thì ngai và ng má»i vững nên có ý chá»n ngưá»i ná»i nghiá»p tháºt xứng Äáng, có Äá»§ tà i Äức Äá» chÄm lo cho muôn dân. Nhân dá»p Tết Äến, nhà vua bèn gá»i các con lại và phán rằng:
– Tá» tiên ta từ khi dá»±ng nưá»c Äến nay Äã truyá»n ÄÆ°á»£c sáu Äá»i. Nhiá»u lần giặc Ãn xâm lấn bá» cõi, nhá» phúc ấm Tiên vương, t Äá»u Äánh Äuá»i ÄÆ°á»£c chúng, thiên hạ ÄÆ°á»£c hưá»ng thái bình. Nhưng ta già rá»i, không thá» sá»ng mãi á» Äá»i. Ngưá»i ná»i ngôi ta phải hiá»u ÄÆ°á»£c chà ta, không nhất thiết phải là con trưá»ng. NÄm nay, nhân lá» Tiên Vương, ai là m vừa ý ta, ta sẽ truyá»n ngôi cho, có Tiên Vương chứng giám.
à vua cha như thế nà o thì khó mà Äoán ÄÆ°á»£c, nhưng ai cÅ©ng muá»n ngôi báu thuá»c vá» mình. Các lang thi nhau cho gia nhân lên rừng, xuá»ng biá»n, tìm kiếm cá»§a ngon váºt lạ vá» dâng vua cha. Riêng Lang Liêu, con thứ mưá»i tám, tuy là dòng dõi Hùng Vương nhưng lại phải sá»ng cuá»c Äá»i cá»§a má»t nông phu nghèo khó. So vá»i anh em, nhà chà ng chẳng có gì Äáng giá, quanh quẩn chá» lúa và khoai, những thứ tầm thưá»ng. Lang Liêu buá»n và lo lắm!
Má»t Äêm, chà ng trằn trá»c mãi Äến sáng má»i ngá»§ thiếp Äi. Chợt chà ng nằm má»ng thấy má»t vá» thần hiá»n ra bảo rằng:
– Trong trá»i Äất, không có gì quý bằng hạt gạo. Chá» có gạo má»i nuôi sá»ng con ngưá»i và Än không bao giá» chán. Các thứ khác tuy ngon, nhưng hiếm, mà ngưá»i không là m ra ÄÆ°á»£c. Còn lúa gạo thì tá»± tay mình trá»ng, trá»ng nhiá»u ÄÆ°á»£c nhiá»u. Hãy lấy gạo là m bánh mà lá» Tiên Vương.
Chà ng chá»n gạo nếp hạt mẩy, thÆ¡m nhất, tá»t nhất gói thà nh bánh hình vuông vá»i ý nghÄ©a tượng trưng cho Trá»i, gá»i là Bánh Chưng và bánh tròn vá»i ý nghÄ©a tượng trưng cho Trá»i, gá»i là Bánh Giầy. Bên ngoà i bá»c lá mà u xanh và nhân á» trong ruá»t bánh mang ý nghÄ©a tình yêu thương, chá» che, Äùm bá»c cá»§a cha mẹ dà nh cho con cái.
Äến ngà y dâng lá» , các hoà ng tá» Äá»u mang thức Än bà y sẵn trên mâm cá», ai nấy Äá»u vui vẻ và tá»± tin món Än cá»§a mình sẽ là món ngon nhất và vừa lòng ý cha nhất. Mâm cá» Äá»u là những thức Än sÆ¡n hà o hải vá», nấu nưá»ng cầu kỳ. Nhưng hoà ng cung Äâu thiếu những món Än cao lương mỹ vá» nà y nên vua Hùng cÅ©ng không có ấn tượng là bao.
Duy chá» có Lang Liêu bà y biá»n ÄÆ¡n giản nhất vá»i Bánh Chưng và Bánh Giầy. Vua Hùng thấy lạ lắm, bèn há»i thì Lang Liêu mang chuyá»n có vá» thần báo má»ng, ý nghÄ©a cá»§a hai loại bánh nà y ká» cho vua cha và các hoà ng tá» cùng nghe. Sau Äó, vua nếm thá» bánh tấm tắc khen ngon.
Vua Hùng cÅ©ng cho rằng ý nghÄ©a cá»§a Bánh Chưng và Bánh Giầy tháºt Äặc biá»t và thiêng liêng, phù hợp Äá» dâng lá» lên tá» tiên, ông bà . Váºy nên vua Hùng quyết Äá»nh truyá»n ngôi cho hoà ng tá» thứ mưá»i tám Lang Liêu lên là m vua, ná»i dõi ngôi vá».
Ká» từ Äó, cứ má»i khi dá»p Tết Nguyên Tiêu, con cháu lại hưá»ng vá» nguá»n cá»i và dâng lên mâm cá» có Bánh Chưng, Bánh Giầy Äá» thá» hiá»n tấm lòng biết Æ¡n tá» tiên và công Æ¡n sinh thà nh. Cho Äến ngà y nay, má»i dá»p tết Äến xuân vá» dân ta lại có truyá»n thá»ng sum há»p gia Äình và lưu giữ những truyá»n thá»ng tá»t Äẹp cá»§a ông cha Äá» lại.
—–Mod Ngữ vÄn biên soạn và tá»ng hợp—–